SE Newsletter December 1998

11 August 1999: Sterren, planeten tijdens E?

From: Stijn Calders Subject: [VVS] zonsverduistering 11 augustus 99 To: [email protected]

Hallo, Weet iemand tot welke magnitude planeten en sterren waarneembaar zijn tijdens de totaliteit van de eclips van '99? Heeft dat een verband met de boogafstand tot de zon? Groetjes, Stijn.

From: Robert Wielinga Subject: Re: [VVS] zonsverduistering 11 augustus 99 To: [email protected]

Dit is volgens mij moeilijk te voorspellen. Tijdens de verduistering wordt het niet echt donker. Het is dus meer of je waarneemt in de schemering. Tijdens de eclips van februari dit jaar zag ik, ondanks de tamelijk heldere hemel geen sterren. Wel waren Mercurius en Jupiter (en Venus natuurlijk) goed waarneembaar. Ze stonden vrij dicht bij de zon. Ik moet er wel bij zeggen dat ik mij niet erg veel tijd heb gegund om naar sterren te zoeken, want de zon met corona en protuberansen is wel heel erg mooi!

Er zal wel een verband zijn met de hoekafstand tot de zon. Dicht bij de zon is het licht van de corona storend, maar de corona strekt zich maar tot enkele zonsdiameters uit. Daarna lijkt het goed donker. Juist aan de horizon is de hemel weer lichter, omdat je daar naar gebieden kijkt waar geen totaliteit is.

Op een foto die ik maakte zag ik nog een sterretje van magnitude 3,5. Maar die 'verzoop' al haast in het licht van de hemel.

Ik denk dat sterren rond magnitude 0 en +1 visueel nog wel gevonden kunnen worden. Belangrijk is dat je weet waar je moet kijken (je hebt maar zo weinig tijd!). Een ander probleem is de donkeradaptie: het wordt zo plotseling donker dat je ogen geen tijd hebben gehad om aan het donker aan te passen. En er zijn daarvoor maar twee minuten! Een idee is om, als je op zoek wilt gaan naar sterren, vanaf 10 minuten voor de totaliteit (of nog langer) een ooglapje voor te doen.

Tenslotte mag het duidelijk zijn dat de weersomstandigheden een grote rol spelen. Een lichte sluierbewolking maakt sterwaarnemingen waarschijnlijk zo goed als onmogelijk.

Een afbeelding met de helderste sterren die tijdens de totaliteit te zien zijn heb ik gezet op de volgende URL: http://www.fys.ruu.nl/~eaae/eclipse/sky.htm

Voordeel voor sterwaarnemers is dat tijdens de eclips van 11 augustus juist de heldere sterren van de winterhemel te zien zijn.

Ik ben overigens erg benieuwd naar de ervaringen van sterwaarnemingen van andere eclipswaarnemers. Laat eens horen. Robert Wielinga email: [email protected] Nijenrodeplantsoen 116 tel: +31-30-2430971 3554 TT Utrecht The Netherlands

From: Patrick Poitevin Subject: Re: [VVS] zonsverduistering 11 augustus 99 To: [email protected]

Hoi, Zoals Robert Wielinga reeds had geschreven is dat allemaal moeilijk te voorspellen. Sommigen zien zelfs wel sterren of planeten van de tweede grootte. Behalve de luchtgesteldheid (transparant of niet), de duur van de totaliteit, de breedte van de schaduwkegel, is ook de hoogte boven de horizon belangrijk. Staat de verduisterde zon in het zenit, of er dichtbij, dan blijft de horizon vrij sterk verlicht. Ook al is de totaliteitsduur dan lang zoals de zonsverduistering in Mexico in 1991 waarbij de totaliteitsduur rond de 6 minuten en half was. De horizon was er zeer sterk verlicht over 360 graden.

Hoe duister wordt het dan wel? dat is iets wat iedereen zich een beetje afvraagt maar het heeft ook te maken met de ondergrond. De reflectie van de bodem (zee, zand, woestijn, ijs, sneeuw) is hierbij ook zeer belangrijk. Ook dan kun je minder of meer sterren en planeten zien of ontwaren.

Zoals robert dus al schreef: je moet er de nodige tijd insteken en proberen de sterren of planeten op te zoeken. In 1997 was wasyl vrijwel de enige van ons belgisch team die komeet Hale Bopp kon ontwaren aan de hemel. Dus goed weten waar te kijken en er ook de tijd voor nemen. de kwaliteit van je ogen is dus ook zeer belangrijk.

Kijk dus op voorhand ook niet te veelin de Baily's beads of de diamand ring want hierdoor ga je je ogen aan een sterke verlichting bloodstellen. Ik zou durven zeggen: Hang ook niet de onnozele uit en dek je ogen niet af om aan de duisternis voor te bereiden. Er zijn zoveel aspecten op voorhand waar te nemen (vliegende schaduwen, aankomende schaduw, sikkeltjes, ieren, gekke amateurs, edm) die je waarneming aangenaam maken. Maak er geen compititie van en geniet gewoon van het schouwspel.

> Dit is volgens mij moeilijk te voorspellen. Tijdens de verduistering wordt het niet echt donker. Het is dus meer of je waarneemt in de schemering.

Wel, het kan wel degelijk en serieus donker worden dat je bijna niets meer ziet. Maar dat hangt allemaal af van de omstandigheden die ik hierboven schreef. In Finland in 1990 bijvoorbeeld, daar waar het bewolkt was, zag je bijna gene steek en het werd zelfs donkerder als de nachten zelf. Uruguay in 1992 was bijvoorbeeld ook heel donker omdat de verduisterde zon boven de horizon amper een 4 graden was. Siberie in 1997 was bijvoorbeeld zeer helder door de sneeuw en ijs en de ijskristallen in de lucht (ondanks het eclipsepath zeeeeer breed was. Oh, het is telkens weer anders en ik kan alleen maar zeggen (of schrijven): probeer ze allemaal (ook de ringvormige en gedeeltelijke)...

Maar ik hoef natuurlijk niet te vermelden dat de kleur van de sterren en de planeten ook een grote rol spelen. Dat is trouwens hetzelfde als bij gewone nachtelijke waarnemingen. Alles hangt natuurlijk af van de perceptie van je ogen. Hoe snel kun je de heldere sterren en palneten zien of ontwaren in de avondgloed of zelf bij dag? Oefenen maar... Doei, PP

  • Back to SE Newsletter Index
  • Back to SE Newsletter December 1998
  • All About Solar Eclipse Newsletter
  • Back to MrEclipse.com

    You want a hard copy or annual subscription? You have comments, remarks, advise, information, etc?
    e-mail to Patrick Poitevin.


    Patrick Poitevin, Parelhoenstraat 10, 9000 Gent, BELGIUM (tel.32-9.245.76.62)